W Polsce problematyka związana z kredytami walutowymi, a zwłaszcza kredytami we frankach szwajcarskich (CHF), zyskała dodatkowy wymiar w momencie, gdy stawka LIBOR dla CHF zaczęła przyjmować wartości ujemne. W związku z tym pojawiła się kwestia opodatkowania ujemnych odsetek z tych kredytów, co wprowadzało dodatkowe obciążenie finansowe dla kredytobiorców. Na szczęście Ministerstwo Finansów w Polsce od 2020 roku wdraża przepisy, które zwalniają z opodatkowania ujemne oprocentowanie kredytów frankowych. Ostatnia decyzja o przedłużeniu tego zwolnienia na rok 2022 jest istotna dla wielu frankowiczów.
Najważniejsze wnioski
- Ujemne oprocentowanie kredytów frankowych wynika z niskiej stawki LIBOR dla CHF.
- Kredytobiorcy mogą mieć ujemne odsetki od kredytu, co według przepisów podatkowych jest traktowane jako przychód.
- Zwolnienie z podatku od ujemnych odsetek kredytu frankowego obowiązywało do 2021 roku, a teraz zostało przedłużone na 2022 rok.
- Dotyczy to kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe.
Spis treści
- Zrozumienie kredytu frankowego i stawki LIBOR
- Dlaczego oprocentowanie kredytów frankowych może być ujemne?
- Przepisy podatkowe dotyczące ujemnych odsetek
- Przedłużenie zwolnienia podatkowego na 2022 rok
- Znaczenie przedłużenia zwolnienia dla frankowiczów
- Potencjalne problemy związane z opodatkowaniem ujemnych odsetek
- Często zadawane pytania
Zrozumienie kredytu frankowego i stawki LIBOR
Kredyt frankowy, czyli kredyt hipoteczny zaciągnięty w walucie obcej, a w tym przypadku we franku szwajcarskim (CHF), był popularnym produktem bankowym w Polsce w pierwszych dekadach XXI wieku. Frank szwajcarski wówczas postrzegano jako stabilną i bezpieczną walutę, co czyniło kredyty walutowe bardziej atrakcyjnymi niż te w złotówkach, które cechowały się wyższym oprocentowaniem. Dla wielu kredytobiorców niska stopa procentowa w połączeniu z długim okresem spłaty kredytu stanowiła dużą korzyść, zwłaszcza w kontekście mniejszych miesięcznych rat w porównaniu z kredytami złotówkowymi.
Jednak z czasem pojawiły się trudności, głównie ze względu na gwałtowny wzrost wartości franka szwajcarskiego w stosunku do złotówki, co znacząco zwiększyło zadłużenie polskich kredytobiorców. Dodatkowo stawka LIBOR (London Interbank Offered Rate) dla CHF, która jest kluczowa dla ustalania oprocentowania kredytów walutowych, zaczęła przyjmować wartości ujemne. LIBOR to referencyjna stopa procentowa stosowana w międzynarodowych transakcjach międzybankowych, która odgrywa kluczową rolę w ustalaniu oprocentowania wielu kredytów, w tym także tych hipotecznych. Spadek stawki LIBOR dla CHF do poziomu około -0,7% sprawił, że w niektórych przypadkach oprocentowanie kredytów frankowych stało się ujemne.
Dlaczego oprocentowanie kredytów frankowych może być ujemne?
Kiedy mówimy o ujemnym oprocentowaniu kredytu, wydaje się to sprzeczne z intuicją. Jak to możliwe, że bank, który pożyczył pieniądze, w teorii miałby płacić kredytobiorcy? W praktyce jednak ujemne oprocentowanie jest wynikiem specyficznych warunków finansowych, które wynikają z kombinacji niskich stóp procentowych oraz polityki monetarnej Szwajcarskiego Banku Narodowego.
Oprocentowanie składa się z dwóch kluczowych elementów: stawki LIBOR dla CHF oraz marży banku. W wielu umowach kredytowych, marża banku została ustalona na bardzo niskim poziomie – czasem nawet poniżej 1%. Gdy stawka LIBOR spadła do wartości ujemnych, np. -0,7%, suma marży i stawki LIBOR spowodowała, że oprocentowanie całego kredytu stało się ujemne.
Ujemne oprocentowanie oznacza, że bank nie nalicza już odsetek od kapitału kredytu, a wręcz przeciwnie – w niektórych przypadkach musi odjąć ujemne odsetki od kwoty zadłużenia. W praktyce oznacza to, że co miesiąc kwota kapitału do spłaty może się zmniejszać, nawet jeśli kredytobiorca nie spłaca dodatkowych rat. Warto zauważyć, że takie sytuacje dotyczą głównie kredytów z bardzo niską marżą oraz bardzo wysokim poziomem zadłużenia, co jest charakterystyczne dla niektórych umów kredytowych z lat 2000-2010.
Przepisy podatkowe dotyczące ujemnych odsetek
Problem związany z ujemnym oprocentowaniem kredytów frankowych pojawił się na gruncie polskiego prawa podatkowego. Zgodnie z przepisami, każde umorzenie części długu lub zredukowanie wysokości zobowiązania kredytowego jest traktowane jako przychód kredytobiorcy. W przypadku kredytów o ujemnym oprocentowaniu, bank de facto zmniejsza kwotę kapitału poprzez odjęcie ujemnych odsetek. W świetle polskiego prawa takie zmniejszenie zadłużenia było traktowane jako korzyść majątkowa dla kredytobiorcy, która powinna podlegać opodatkowaniu.
Przez lata ta kwestia pozostawała nieuregulowana, co rodziło wiele kontrowersji. Kredytobiorcy byli zmuszeni do odprowadzania podatku dochodowego od „przychodu”, którego realnie nie odczuwali, gdyż korzyść ta wynikała jedynie z mechanizmów finansowych. Sytuacja ta była dla wielu nie do zaakceptowania, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że sama zmiana wartości zadłużenia wynikająca z kursu walutowego franka szwajcarskiego stanowiła ogromne obciążenie dla domowych budżetów.
W odpowiedzi na te problemy, w marcu 2020 roku Ministerstwo Finansów wprowadziło przepisy, które wyłączały z opodatkowania przychody wynikające z ujemnych odsetek kredytów frankowych. Przepisy te miały obowiązywać do końca 2021 roku i zapewniały frankowiczom pewną ulgę finansową, eliminując konieczność odprowadzania podatku od teoretycznego „przychodu” wynikającego z umorzenia części zobowiązań.
Przedłużenie zwolnienia podatkowego na 2022 rok
Pod koniec 2021 roku Ministerstwo Finansów ogłosiło, że zwolnienie z opodatkowania ujemnych odsetek kredytu frankowego zostanie przedłużone na kolejny rok, czyli do końca 2022 roku. To niezwykle istotna decyzja dla tysięcy polskich kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty walutowe na cele mieszkaniowe. Dzięki temu przedłużeniu, osoby posiadające kredyty frankowe nie będą musiały martwić się o dodatkowe obciążenia podatkowe, które mogłyby wynikać z ujemnego oprocentowania ich zobowiązań.
Warto podkreślić, że decyzja o przedłużeniu zwolnienia ma zastosowanie jedynie do kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe. Kredyty zaciągnięte na inne cele, np. inwestycyjne czy konsumpcyjne, nie są objęte tym zwolnieniem. Ministerstwo Finansów uzasadnia swoją decyzję trudną sytuacją wielu kredytobiorców frankowych, którzy i tak zmagają się z rosnącymi kosztami życia oraz problemami związanymi z rosnącym kursem franka szwajcarskiego w stosunku do złotówki.
Znaczenie przedłużenia zwolnienia dla frankowiczów
Decyzja o przedłużeniu zwolnienia z podatku od ujemnych odsetek kredytu frankowego ma ogromne znaczenie dla tysięcy polskich rodzin, które zaciągnęły kredyty we frankach szwajcarskich. Wiele z tych osób znalazło się w trudnej sytuacji finansowej z powodu rosnącej wartości zadłużenia, wynikającej ze zmienności kursu walutowego. Dodatkowe obciążenie podatkowe, wynikające z ujemnych odsetek, mogłoby jeszcze bardziej pogorszyć ich sytuację finansową, co mogłoby prowadzić nawet do niewypłacalności.
W przypadku kredytów frankowych, decyzje takie jak przedłużenie zwolnienia z opodatkowania, mogą pomóc w stabilizacji domowych budżetów. Choć kwoty związane z ujemnymi odsetkami często nie są duże, to jednak każda ulga finansowa jest ważna w kontekście rosnących kosztów życia i zadłużenia. Dla wielu frankowiczów perspektywa braku konieczności płacenia podatku od ujemnych odsetek jest kluczowa w utrzymaniu zdolności do regularnej spłaty kredytu.
Przedłużenie zwolnienia podatkowego może być również postrzegane jako krok w stronę szerszego rozwiązania problemu kredytów frankowych w Polsce. Choć nie rozwiązuje ono wszystkich problemów związanych z kredytami walutowymi, stanowi ważne wsparcie dla kredytobiorców w trudnej sytuacji.
Potencjalne problemy związane z opodatkowaniem ujemnych odsetek
Chociaż przedłużenie zwolnienia podatkowego jest pozytywnym krokiem, problem opodatkowania ujemnych odsetek nie jest całkowicie rozwiązany. Zwolnienie to jest tymczasowe i ograniczone czasowo do 2022 roku, co oznacza, że w przyszłości kredytobiorcy mogą ponownie stanąć w obliczu konieczności opodatkowania teoretycznych przychodów z tytułu ujemnych odsetek. Dla wielu osób, które zaciągnęły kredyt na kilkadziesiąt lat, brak pewności co do długoterminowej polityki podatkowej w tym zakresie może być źródłem niepokoju.
Ponadto, opodatkowanie ujemnych odsetek jest problematyczne nie tylko ze względu na potencjalne obciążenia finansowe, ale również ze względu na skomplikowane zasady księgowania tych odsetek. Banki muszą dokładnie obliczać wysokość ujemnych odsetek i ich wpływ na kapitał kredytu, co generuje dodatkowe koszty administracyjne i może prowadzić do błędów.
Często zadawane pytania
Co to jest kredyt frankowy?
Kredyt frankowy to rodzaj kredytu hipotecznego, który został zaciągnięty w walucie obcej, zazwyczaj we franku szwajcarskim. W Polsce kredyty frankowe były popularne w latach 2000-2010, kiedy to frank szwajcarski był postrzegany jako stabilna waluta, a oprocentowanie tych kredytów było znacznie niższe niż kredytów w złotówkach.
Dlaczego oprocentowanie kredytów frankowych może być ujemne?
Oprocentowanie kredytów frankowych składa się z dwóch elementów: stawki LIBOR dla CHF oraz marży banku. Kiedy stawka LIBOR przyjmuje wartości ujemne, a marża banku jest bardzo niska, oprocentowanie całego kredytu może stać się ujemne, co oznacza, że bank nie nalicza odsetek od kredytu, a nawet może obniżać kwotę zadłużenia.
Czy ujemne oprocentowanie kredytu jest opodatkowane?
Według polskich przepisów podatkowych, zmniejszenie zadłużenia wynikające z ujemnych odsetek mogłoby być traktowane jako przychód kredytobiorcy, co oznaczałoby konieczność odprowadzenia podatku dochodowego. Jednak Ministerstwo Finansów wprowadziło zwolnienie z tego podatku, które obowiązuje do końca 2022 roku.
Czy zwolnienie z podatku od ujemnych odsetek dotyczy wszystkich kredytów frankowych?
Zwolnienie to dotyczy jedynie kredytów frankowych zaciągniętych na cele mieszkaniowe. Kredyty zaciągnięte na inne cele, np. inwestycyjne lub konsumpcyjne, nie są objęte tym zwolnieniem.
