Frankowicze od lat dominują w sporach sądowych przeciwko bankom. Sukcesywnie unieważniają umowy kredytowe oparte na kursie franka szwajcarskiego, co skutkuje ogromnymi korzyściami finansowymi. Według najnowszych danych aż 98–99% spraw kończy się zwycięstwem kredytobiorców. Jednak pomimo dominującej linii orzeczniczej wspierającej frankowiczów, niewielki odsetek przegrywa swoje sprawy. Co decyduje o porażce w tych wyjątkowych przypadkach? Czy ryzyko można zminimalizować? W tym artykule analizujemy czynniki wpływające na niekorzystne wyroki i przedstawiamy, jak frankowicze mogą skutecznie bronić swoich praw.
Spis treści:
- Frankowicze a niemal pewne wygrane w sądach
- Dlaczego 1 na 100 frankowiczów przegrywa sprawę?
- Cel mieszany kredytu a status konsumenta
- Znaczenie wykształcenia i doświadczenia zawodowego kredytobiorcy
- Kredyty na kilka nieruchomości – jak oceniają to sądy?
- Jak nastawienie sędziego wpływa na wyroki w sprawach frankowych?
- Często zadawane pytania
Frankowicze a niemal pewne wygrane w sądach
Frankowicze w Polsce mają ogromne szanse na wygraną w sporach z bankami. Według danych kancelarii prawnych specjalizujących się w sprawach frankowych, aż 98-99% takich spraw kończy się sukcesem kredytobiorców. Wyroki sądowe najczęściej uznają umowy kredytowe waloryzowane kursem franka szwajcarskiego (CHF) za nieważne, co pozwala kredytobiorcom na unieważnienie umowy i odzyskanie nadpłaconych środków. Jednak nawet przy tak wysokiej skuteczności zdarzają się przypadki przegranych. Te 1-2% spraw budzi pytania – co decyduje o porażce, mimo dominującej linii orzeczniczej wspierającej frankowiczów?
Należy podkreślić, że o sukcesie w sprawach frankowych decydują szczegóły – status konsumenta, cel kredytu, a nawet osobiste doświadczenia zawodowe i wykształcenie kredytobiorcy. Równie istotne są także specyficzne okoliczności każdej sprawy oraz subiektywne podejście sędziego. Pomimo przewagi wygranych, istnieją sytuacje, w których sądy uznają racje banków, co zmusza frankowiczów do kontynuowania spłaty kredytu na dotychczasowych warunkach.
Dlaczego 1 na 100 frankowiczów przegrywa sprawę?
Jednym z głównych powodów, dla których niektórzy frankowicze przegrywają swoje sprawy, jest zakwestionowanie ich statusu konsumenta przez bank. Dyrektywa 93/13/EWG, która chroni przed klauzulami abuzywnymi, dotyczy wyłącznie konsumentów, czyli osób działających w celach niezwiązanych z działalnością zawodową czy gospodarczą. Banki często podnoszą argument, że kredytobiorca przeznaczył środki na cele biznesowe, co automatycznie wyklucza go z grona konsumentów.
Przykładem może być przedsiębiorca, który zaciągnął kredyt na nieruchomość wykorzystywaną w działalności gospodarczej. W takich przypadkach linia orzecznicza jest mniej jednolita, a sądy często analizują szczegóły dotyczące celu kredytu. Mimo że frankowicz wciąż może powoływać się na niezgodność umowy z zasadami współżycia społecznego, szanse na wygraną są mniejsze niż w typowych sprawach konsumenckich.
Cel mieszany kredytu a status konsumenta
Ciekawą kategorią spraw są kredyty o tzw. celu mieszanym. Dotyczą one sytuacji, w których kredyt był częściowo wykorzystywany na cele prywatne, a częściowo na działalność gospodarczą. W takich przypadkach sądy muszą szczegółowo przeanalizować, który cel był dominujący. Wyrok TSUE z czerwca 2023 roku (C-570/21) daje nadzieję frankowiczom, którzy zaciągnęli kredyt na cel mieszany – orzeczono bowiem, że mogą oni zachować status konsumenta, jeśli działalność gospodarcza nie była głównym celem kredytu.
Dla kredytobiorców oznacza to możliwość unieważnienia umowy nawet w przypadku wykorzystania części środków na działalność zawodową. Ostateczna decyzja zależy jednak od sądu, który musi uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy, co wprowadza dodatkową niepewność.
Znaczenie wykształcenia i doświadczenia zawodowego kredytobiorcy
Banki często próbują podważać status konsumenta, powołując się na doświadczenie zawodowe i wykształcenie kredytobiorców. Argumentują, że osoba z wykształceniem ekonomicznym lub prawniczym, a tym bardziej pracownik banku, powinna być świadoma ryzyka związanego z kredytem walutowym. Do niedawna takie argumenty często przemawiały na korzyść banków, jednak sytuacja zmieniła się dzięki wyrokowi TSUE w sprawie C-139/22 z września 2023 roku.
Wyrok ten jednoznacznie stwierdził, że nawet kredytobiorca posiadający wykształcenie ekonomiczne i doświadczenie w sektorze bankowym może być traktowany jako konsument. Oznacza to, że wiedza ekspercka nie wyklucza ochrony konsumenckiej, co znacząco ogranicza możliwość wykorzystania tego argumentu przez banki.
Kredyty na kilka nieruchomości – jak oceniają to sądy?
Kredyty frankowe były często wykorzystywane do zakupu więcej niż jednej nieruchomości. Banki argumentują, że osoby, które zaciągnęły kilka kredytów na różne nieruchomości, działają jak inwestorzy i nie powinny być traktowane jako konsumenci. Sądy jednak coraz częściej odrzucają takie argumenty, uznając, że liczba kredytów nie przesądza o statusie konsumenta. Kluczowe jest to, czy kredytobiorca wykorzystywał nieruchomości na cele zarobkowe już w momencie podpisywania umowy.
Jeśli wynajem nieruchomości był jedynie późniejszym etapem, wynikającym ze zmiany planów życiowych, sądy zwykle przyznają rację kredytobiorcy. Nawet rejestracja działalności gospodarczej w kredytowanej nieruchomości nie wyklucza automatycznie ochrony konsumenckiej, jeśli lokal nie był wykorzystywany wyłącznie na potrzeby biznesowe.
Jak nastawienie sędziego wpływa na wyroki w sprawach frankowych?
Pomimo jednolitej linii orzeczniczej, w Polsce zdarzają się sędziowie, którzy niechętnie podchodzą do spraw frankowych. Dwóch sędziów, rozpatrujących niemal identyczne sprawy, może wydać diametralnie różne wyroki. W takich przypadkach kluczowe jest odpowiednie przygotowanie do procesu oraz skorzystanie z pomocy doświadczonego prawnika.
Frankowicze, którzy otrzymali niekorzystny wyrok w pierwszej instancji, powinni składać apelacje. W większości przypadków sądy wyższej instancji podchodzą do spraw bardziej obiektywnie, co zwiększa szanse na sukces. W razie konieczności możliwe jest również wniesienie skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Często zadawane pytania
1. Czy frankowicz może stracić status konsumenta?
Tak, jeśli kredyt był wykorzystywany głównie na cele gospodarcze. Sytuacja jest bardziej skomplikowana w przypadku celów mieszanych.
2. Czy bank może wygrać sprawę, jeśli kredytobiorca ma wykształcenie ekonomiczne?
Nie. TSUE uznał, że wiedza ekspercka nie wyklucza ochrony konsumenckiej.
3. Czy można unieważnić kredyt zaciągnięty na kilka nieruchomości?
Tak, pod warunkiem, że nieruchomości te nie były wykorzystywane wyłącznie na cele zarobkowe w momencie zawierania umowy.
4. Co robić w przypadku niekorzystnego wyroku?
Należy złożyć apelację, a w razie potrzeby skorzystać z dalszych środków odwoławczych.
5. Jakie są szanse na wygraną w apelacji?
W większości przypadków sądy wyższej instancji przyznają rację frankowiczom, o ile sprawa została dobrze przygotowana.
